1. CÂU HỎI – BÀI TẬP TỰ LUẬN
Câu 1. Nêu đặc điểm di truyền của gen ngoài nhân. Làm thế nào để biết được tính trạng nào là do gen trong nhân hay gen ngoài nhân quy định?
- Đặc điểm di truyền của gen ngoài nhân: Gen tồn tại trong các bào quan ti thể, lục lạp vì vậy được di truyền cùng với tế bào chất của trứng (giao tử cái), do tinh trùng khi tham gia thụ tinh gần như chỉ có nhân tham gia kết hợp với tế bào trứng => các gen ngoài nhân của hợp tử đều có nguồn gốc từ tế bào trứng.
- Dùng phép lai thuận nghịch để xác định.
Nếu kết quả lai thuận và lai nghịch khác nhau, trong đó kiểu hình của đời con luôn giống kiểu hình của mẹ thì đó là tính trạng do gen ngoài nhân quy định
Câu 2. Có thể giải thích hiện tượng lá lốm đốm các màu ở một số thực vật như thế nào? Việc nghiên cứu di truyền tế bào chất có ý nghĩa thực tiễn như thế nào?
- Hiện tượng lá của một số thực vật có đốm trắng có thể giải thích là do gen của lục lạp bị đột biến làm mất khả năng tồng hợp chất diệp lục, tạo ra lạp thể màu trắng. Trong cùng một TB lá có thể có cả 2 loại lạp thể màu lục và màu trắng. Sự phân phối ngẫu nhiên và không đều của các loại lạp thể này qua các lần nguyên phân sinh ra hiện tượng lá có đốm trắng. Đốm trắng lớn hay nhỏ cũng là do sự phân bố của các loại lạp thể này.
- Hiện tượng bất thụ đực là hiện tượng một số loài thực vật không tạo phấn hoa hoặc có phấn hoa nhưng không có khả năng thụ tinh. Hiện tượng này di truyền theo dòng mẹ và đặc biệt được nghiên cứu nhiều ở cây ngô. Khi chọn cây ngô bất thụ đực làm cây cái thì tất cả các hạt ngô con tạo ra đều bất thụ đực. Người ta ứng dụng hiện tượng này vào thực tiễn để tạo hạt lai bằng phương pháp thụ phấn chéo mà không cần loại bỏ hạt phấn của cây mẹ. Các cây ngô bất thụ sẽ chỉ có thể nhận phấn hoa từ cây ngô bình thường khác.
Câu 3. Nêu những điểm khác nhau giữa di truyền ngoài NST và di truyền NST.
- Kết quả lai thuận và lai nghịch khác nhau, các tính trạng luôn di truyền theo dòng mẹ.
- Sự di truyền các tính trạng không tuân theo các quy luật di truyền NST vì tế bào chất không được phân phối đều cho các tế bào con.
- Tính trạng vẫn sẽ vẫn tồn tại khi thay nhân TB bằng 1 nhân có cấu trúc di truyền khác.
Câu 4. Nêu sự khác nhau giữa ADN ti thể và lục lạp với ADN trong nhân. Nêu chức năng của bộ gen ti thể và lục lạp.
Câu 1. Nêu đặc điểm di truyền của gen ngoài nhân. Làm thế nào để biết được tính trạng nào là do gen trong nhân hay gen ngoài nhân quy định?
- Đặc điểm di truyền của gen ngoài nhân: Gen tồn tại trong các bào quan ti thể, lục lạp vì vậy được di truyền cùng với tế bào chất của trứng (giao tử cái), do tinh trùng khi tham gia thụ tinh gần như chỉ có nhân tham gia kết hợp với tế bào trứng => các gen ngoài nhân của hợp tử đều có nguồn gốc từ tế bào trứng.
- Dùng phép lai thuận nghịch để xác định.
Nếu kết quả lai thuận và lai nghịch khác nhau, trong đó kiểu hình của đời con luôn giống kiểu hình của mẹ thì đó là tính trạng do gen ngoài nhân quy định
Câu 2. Có thể giải thích hiện tượng lá lốm đốm các màu ở một số thực vật như thế nào? Việc nghiên cứu di truyền tế bào chất có ý nghĩa thực tiễn như thế nào?
- Hiện tượng lá của một số thực vật có đốm trắng có thể giải thích là do gen của lục lạp bị đột biến làm mất khả năng tồng hợp chất diệp lục, tạo ra lạp thể màu trắng. Trong cùng một TB lá có thể có cả 2 loại lạp thể màu lục và màu trắng. Sự phân phối ngẫu nhiên và không đều của các loại lạp thể này qua các lần nguyên phân sinh ra hiện tượng lá có đốm trắng. Đốm trắng lớn hay nhỏ cũng là do sự phân bố của các loại lạp thể này.
- Hiện tượng bất thụ đực là hiện tượng một số loài thực vật không tạo phấn hoa hoặc có phấn hoa nhưng không có khả năng thụ tinh. Hiện tượng này di truyền theo dòng mẹ và đặc biệt được nghiên cứu nhiều ở cây ngô. Khi chọn cây ngô bất thụ đực làm cây cái thì tất cả các hạt ngô con tạo ra đều bất thụ đực. Người ta ứng dụng hiện tượng này vào thực tiễn để tạo hạt lai bằng phương pháp thụ phấn chéo mà không cần loại bỏ hạt phấn của cây mẹ. Các cây ngô bất thụ sẽ chỉ có thể nhận phấn hoa từ cây ngô bình thường khác.
Câu 3. Nêu những điểm khác nhau giữa di truyền ngoài NST và di truyền NST.
- Kết quả lai thuận và lai nghịch khác nhau, các tính trạng luôn di truyền theo dòng mẹ.
- Sự di truyền các tính trạng không tuân theo các quy luật di truyền NST vì tế bào chất không được phân phối đều cho các tế bào con.
- Tính trạng vẫn sẽ vẫn tồn tại khi thay nhân TB bằng 1 nhân có cấu trúc di truyền khác.
Câu 4. Nêu sự khác nhau giữa ADN ti thể và lục lạp với ADN trong nhân. Nêu chức năng của bộ gen ti thể và lục lạp.
Chức năng của bộ gen ti thể:
Bộ gen của ti thể (mtADN) có 2 chức năng chủ yếu
+ Mã hóa nhiều thành phần của ti thể
+ Mã hóa cho một số protein tham gia chuỗi chuyền electron hô hấp
Tính kháng thuốc đã được chứng minh là từ gen ở ti thể.
Chức năng của bộ gen lục lạp:
Bộ gen của lục lạp (cpADN) có chức năng
+ Mã hóa các thành phần của lục lạp
+ Mã hóa cho một số protein cần thiết cho quá trình quang hợp
Sự di truyền tính trạng đặc điểm lá ngô được xác định là do gen của lục lạp.
2. TRẮC NGHIỆM
ĐÁP ÁN: 1.B 2.A 3.C 4.C 5.D 6.C 7.D 8.D 9.A 10.A
Bộ gen của ti thể (mtADN) có 2 chức năng chủ yếu
+ Mã hóa nhiều thành phần của ti thể
+ Mã hóa cho một số protein tham gia chuỗi chuyền electron hô hấp
Tính kháng thuốc đã được chứng minh là từ gen ở ti thể.
Chức năng của bộ gen lục lạp:
Bộ gen của lục lạp (cpADN) có chức năng
+ Mã hóa các thành phần của lục lạp
+ Mã hóa cho một số protein cần thiết cho quá trình quang hợp
Sự di truyền tính trạng đặc điểm lá ngô được xác định là do gen của lục lạp.
2. TRẮC NGHIỆM
ĐÁP ÁN: 1.B 2.A 3.C 4.C 5.D 6.C 7.D 8.D 9.A 10.A